GÖKKÜRESİ KONUMDÜZENEKLERİ

Gökküresi üzerindeki herhangi bir gökcisminin konumunu belirtmek için Gökküresi Konumdüzenekleri tanımlanmıştır. Bunlar ;

Çevren(ufuk) , Eşlek(ekvator), Saat, Tutulum(ekliptik) ve Gökada (galaktik ) Konumdüzenekleridir.

Çizelge 1

Konumdüzeneğinin adı	Temel Düzlemi	Temel Düzlem üzerindeki başlangıç noktası	Konumsayıları
ÇEVREN( Ufuk )	Gök Çevreni - Çevren	Güney noktasi	Güneyaçı (azimut) ( a ) Yükseklik ( h )
EŞLEK ( Ekvator )	Gök Eşleği	İlkbahar Noktası	sag açiklik ( α ) dik açiklik ( δ )
Saat	Gök Eşleği	Öğlen Çemberi	Saat Açısı (s), Dikaçıklık ( δ )
TUTULUM ( Ekliptik )	Tutulum Çemberi	İlkbahar Noktası	Tutulum Boylamı ( λ ) Tutulum Enlemi ( β )
GÖKADA ( Galaktik )	Gökada Düzlemi	Gökada Merkez Doğrultusu	Gökada Boylamı ( l ) Gökada Enlemi ( b )

Şekil 1.8 Gök Eşleği ve Tutulum çemberi

Gökküresi üzerinde tanımlanan Eşlek ve Tutulum Konumdüzenekleri için belirlenmiş temel düzlemler.

Gök Eşleği : Yer Eşlek düzleminin gökküresi ile arakesiti.

Kuzey ve Güney Gök Uçlakları : Yerin dönme ekseninin Gökküresi’ni kestiği noktalar.

Tutulum : Güneş’in yıl boyunca gökküresi üzerinde izlediği yol. (Güneş’in yıllık görünür hareketindeki yörüngesi, Yer Yörünge düzlemi ile Gökküresi arakesiti.)

Yer’in dönme ekseninin eğimi : ( ε = 23° 27’ ) • Tutulum çemberi ile Gök Eşlek Çemberi arasındaki açı • Yer Eşlek düzlemi ile Yer Yörünge Düzlemi arasındaki açı • Yer’in dönme ekseninin Tutulum düzlemine dik doğrultu(normali) ile yaptığı açı. • Kuzey Gök Uçlak noktası ile Tutulumun Kuzey Uçlak noktası arasındaki açı, Ekinoks - Ilım noktaları • Gök Eşleği ile Tutlum çemberinin kesişim noktaları : İlkbahar noktası ( γ ) ( Gama Noktası - Koç noktası - İlkbahar Ilımı ) Güneş’in ~21 Mart günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta Sonbahar Noktası ( Ω ) ( Terazi Noktası - Sonbahar Ilımı ) Güneş’in ~23 Eylül günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta Gündönümü noktaları • Yaz Gündönümü : Güneş’in ~21 Haziran günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta ( Bu tarihte Güneş, Gök Eşleğinden Kuzey’e doğru en uzak konumdadır). • Kış Gündönümü : Güneş’in ~21 Aralık günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta( Bu tarihte Güneş, Gök Eşleğinden Güney’e doğru en uzak konumdadır).

Şekil 1.9 Gök Eşleği, Tutulum çemberleri